Plutonium is het meest toxische element op aarde. Twee kilo plutonium is al genoeg voor een kernwapen. Toch hoop ik dat onze koning, die nu op staatsbezoek in Canada is, plutonium in zijn koffer heeft.
Kernreactoren zijn de belangrijkste bron van plutonium. De kerncentrale Borssele produceert ongeveer 130 kilo plutonium per jaar en heeft in zijn lange leven al meer dan vierduizend kilo plutonium gemaakt. De halveringstijd van plutonium is 24.400 jaar, niemand kan zolang de veiligheid garanderen. Het zit in de afgewerkte splijtstof die voor opwerking naar Frankrijk gaat. Door recycling van splijtstof komt het plutonium voor hergebruik beschikbaar. Borssele heeft inmiddels een vergunning om dit plutonium op te branden in de eigen reactor. Dat klinkt goed want plutonium is levensgevaarlijk en wat in Nederland geproduceerd is blijft van ons ook al staat het voorlopig in Frankrijk. Er zit echter een flinke adder onder het gras. Wanneer je plutonium bestraalt in het type kernreactor als in Borssele dan splijt je het plutonium maar gedeeltelijk en er ontstaan ook andere sterk stralende splijtingsproducten. In Canada is een heel ander type kernreactoren ontwikkeld. Toen ik in 1972 na mijn promotie
bij Jaap Kistemaker als postdoc ging werken op de Chalk River Nuclear Labs werd ik bij de grote baas W.B. Lewis uitgenodigd. Ik vertelde trots dat ik van de uitvinder van de ultracentrifuge kwam. Tot mijn verbazing zei Lewis: “die ultracentrifuge hebben we helemaal niet nodig, de CANDU reactor werkt met natuurlijk uraan en in het bestraalde splijtstof uit de CANDU zit minder splijtbaar materiaal dan in de uitlaat van de Kistemakers centrifuge”. Dus als we ons plutonium uit handen van terroristen willen houden kunnen we het beter op laten branden in Canada dan in Borssele. Maar om de Canadezen zover te krijgen dat zij zich ontfermen over ons plutonium daarvoor is wel enige diplomatie nodig. Daarom hoop ik dat de koning plutonium in zijn koffer heeft.
Frans W. Saris
Volkskrant 30 mei 2015
pagina 21